Τι σημαίνει η λέξη Μπακράτσι;

Μπακράτσι ή σπανιότερα μπρακάτσι είναι ένα χάλκινο σκεύος με κρεμαστή λαβή, σαν μικρός κουβάς, για τη μεταφορά ή μετάγγιση ή άντληση νερού ή γάλατος· μαστραπάς. Δάνειο από το τουρκικό barkaç, ίδιας σημασίας. Η λέξη δεν υπάρχει στα νεότερα λεξικά, αλλά είναι ακόμα ζωντανή στις περισσότερες περιοχές του ελλαδικού χώρου.

Μια ειδική χρήση που είχε (και ακόμα έχει) το μπακράτσι είναι ότι χρησιμοποιόταν στην εκκλησία για τον αγιασμό των Φώτων. Ο παπάς περνούσε από κάθε σπίτι, ακολουθούμενος από το παπαδοπαίδι, που κουβαλούσε το μπακράτσι με τον αγιασμό και οι νοικοκυρές έριχναν νομίσματα: «Ύστερα, έριχναν στο μπακράτσι ότι μπορούσε η καθεμιά· οι πενταροδεκάρες έπεφταν βροχή» (Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος, Χαμοζωή).

Στην Αυλή μας, η Μ. Ιορδανίδου έχει μια γύφτισσα που κυκλοφορεί με ένα μπακράτσι, όπου βάζει τα φαγητά που της προσφέρει η αφηγήτρια, όμως το μπακράτσι κυρίως για υγρά χρησιμοποιείται. Από το Διαδίκτυο ξεσηκώνων την περιγραφή ενός εθίμου που γίνεται στην Πεντάπολη Σερρών, όπου καταβρέχουν κάποιον ώστε να έχει πολλές βροχές η χρονιά: «Γκιούμια, τενεκέδες, μαστραπάδες, στάμνες, μπούκλους, μπακράτσια, κουβάδες, κανάτες, κύπελλα, άδειαζαν το νερό επάνω του, για το καλό, για να βρέξει».

Γεράσιμος Αν. Μαρκαντωνάτος
Από το βιβλίο του Νίκου Σαραντάκου "Λέξεις Που Χάνονται"