Τι είναι το Στοκοφίσι;

Στοκοφίσι είναι το παστό ή/και αποξηραμένο ψάρι, συνήθως της οικογένειας του μπακαλιάρου. Δάνειο μάλλον όχι από το αγγλικό stockfish, αλλά από το ιταλικό stoccafissa, που βέβαια και τα δύο ανάγονται στο ολλανδικό stokvis. Κανονικά, το stokvis είναι μόνο ο αποξηραμένος στον αέρα μπακαλιάρος, αλλά το στοκοφίσι έχει επεκταθεί και στον παστό.

Η λέξη ακουγόταν πολύ στα Επτάνησα, ως ιταλική επιρροή, αλλά και στον υπόλοιπο ελλαδικό χώρο· αν και πάντοτε εισαγόμενος, ο μπακαλιάρος ήταν φτηνός, γι’ αυτό και έχει αποκληθεί «φτωχογιάννης». Στη Βαβυλωνία, ο (επτανήσιος) αστυνόμος, μόλις ακούει τον Κύπριο να αναφέρει ότι ονομάζεται Σολωμός, τον ρωτάει: «Μπας κι είσαι στοκοφίσι;» Πιο παλιά, στον Χάση του Γουζέλη, διαβάζουμε: «Να μην ντραπεί το κάψαλο, τ’ άνοστο στοκοφίσι / να σκύψει με τη μούρη του τα στήθια να φιλήσει!»

Σατιρίζοντας τις συνήθειες που επιβάλλει η θρησκεία, κάτι που του στοίχισε τον αφορισμό, ο Λασκαράτος γράφει ότι τη Σαρακοστή τα μπακάλικα «έχουνε Γκρεάτ Εξημπισιόν μπακαλάοι και στοκοφίσια μοσκεμένα κι αμόσκευτα», ενώ πολύ γνωστός είναι ο στίχος του Σουρή από τον Φασουλή φιλόσοφο: «Μπορείς και συ ν’ αλατισθείς καθώς ο μπακαλιάρος / κι από τ’ αλάτι το πολύ να γίνεις στοκοφίσι;»