Τι είναι ο Τζιλβές;

Τζιλβές είναι το νάζι, το σκέρτσο, οι φιλάρεσκες χειρονομίες και κινήσεις, ο ακκισμός που έλεγαν οι αρχαίοι. Είναι και το φλερτ, είναι και η ερωτοτροπία. Η λέξη συνήθως απαντά στον πληθυντικό, τζιλβέδες. Δάνειο από τα τουρκικά (cilve). Η λέξη έχει περάσει και στα καλιαρντά.

Στον Τρελό, ο Κ. Βάρναλης, με ειρωνεία που σφάζει, γράφει: «κοτζαμπάσηδες όλοι πρώτης / και με τους διάκους ο δεσπότης / τζιλβέδες και καμώματα». Ο στίχος, που είναι πολύ ταιριαστός αν θυμηθούμε τους ακκισμούς μεγαλόσχημων ιερωμένων, επαναλαμβανει ένα μοτίβο της δημοτικής ποίησης: «Στις σκάλες π’ ανεβαίνω και στα σκαλώματα, όλο τζιλβέδες είσαι, μάτια μου, κι όλο καμώματα». Η σκερτσόζα λέγεται και τζιλβελίδισσα.

Η Λωξάντρα του μυθιστορήματος της Μαρίας Ιορδανίδου, κάποια στιγμή που ο άντρας της πάει να τη χαϊδέψει, τον κόβει: «Για τζιλβέδες είμαστε τώρα;» Υπάρχουν όμως και άλλου είδους τζιλβέδες: έτσι λέγονται τα τσαλίμια, οι φιγούρες που κάνει ο χορευτής στον χορό του.