Τι είναι ο Ρεσπέρης;

Ρεσπέρης είναι ο γεωργός, ο μικροκαλλιεργητής. Θα το βρείτε σπανιότερα και ρεντζιπέρης ή ρεντζεπέρης, τύπος πιο κοντά φωνητικά στο τουρκικό recper, απ’ όπου το δανειστήκαμε. Και λεσπέρης. Και ως επώνυμο.

Σπάνια λέξη, μόνο στον Πάπυρο υπάρχει· χρησιμοποιούταν πολύ στη Μικρασία και θα τη βρούμε σε λογοτεχνικά έργα μικρασιατών συγγραφέων, όπως στα Ματωμένα χώματα της Δ. Σωτηρίου, όπου π.χ. ο πατέρας του Μανόλη Αξιώτη δεν τον στέλνει στο γυμνάσιο επειδή «εμείς είμαστε ρεσπέρηδες και χρειαζούμαστε χέρια». Σε άλλα έργα τονίζεται η αντίθεση ανάμεσα στους αστούς Σμυρνιούς και τους «αναλφάβητους ρεσπέρηδες» της υπαίθρου.

Ο ρεσπέρης ίσως ακούγεται ακόμα κσι στην Κρήτη, είναι όμως ολοζώντανος στην Κύπρο, όπου ρεσπερίκκι είναι η γεωργία («το ρεσπερίκκι εν χαμαλίκκιν», λέει η παροιμία). Σε πρόσφατο δημοσίευμα κυπριακής εφημερίδας διαβάζω για την αγωνία των παραγωγών, ότι αν δεν αναπτυχθούν οι εξαγωγές γεωργικών προϊόντων σε λίγα χρόνια «δεν θα πλάσκονται ρεσπέρηδες στον τόπο και αυτό θα είναι μια συμφορά για την κυπριακή κοινωνία».