Τι είναι ο Καλιοντζής;

Λέξη που δικαίως δεν την έχουν τα νεότερα λεξικά, αφού είναι ιστορικά προσδιορισμένη και ανήκει στο παρελθόν· ο καλιοντζής ήταν ο ναύτης του παλαιού τουρκικού ναυτικού τον καιρό της Επανάστασης. Υπάρχει λοιπόν σε κείμενα της εποχής ή σε κείμενα που αναφέρονται στα χρόνια εκείνα.

Δάνειο από το kalyoncu, παράγωγο του kalyon, που ήταν τουρκικό πολεμικό ιστιοφόρο - ίσως θα αναγνωρίσατε ότι η τουρκική λέξη είναι δάνειο από το ιταλικό galeone, το γαλιόνι, που είναι μεγεθυντικό του galea, της γαλέρας· ίσως μάλιστα το γαλιόνι και ο καλιοντζής να είναι και αντιδάνεια, αφού δεν αποκλείεται η galea να έχει ελληνική αρχή, ωστόσο η ιστορία της λέξης δεν έχει ξεκαθαρίσει. Την τουρκική λέξη kalyoncu δεν την δανείστηκαν μόνο τα ελληνικά, αλλά και άλλες γλώσσες· στα αγγλικά, ο Βύρωνας την πολιτογράφησε ως gialiongee (1813).

Κάτι που μπερδεύει είναι πως οι καλικάντζαροι (που έχουν, ως όνομα, αναρίθμητες τοπικές παραλλαγές), λέγονται, στην Ήπειρο καλιοντζήδες. Πάντως, ο καλιοντζής επιβιώνει ως επώνυμο, αν και πολλοί το γράφουν «Καλλιοντζής», ίσως πιστεύοντας πως η λέξη ετυμολογείται από το κάλλος!