Τι είναι το Κατσάρι;

Κατσάρια είναι τα παλιά παπούτσια, που χρησιμοποιούνται αντί για παντόφλες· άλλοτε, είναι οι πλαστικές σαγιονάρες. Λέξη λαϊκή και ταπεινή, που δεν αξιώθηκε την είσοδο στα νεότερα λεξικά παρότι είναι ακόμα ολοζώντανη. Συνήθως εμφανίζεται στον πληθυντικό, βέβαια. Πιθανόν να προέρχεται από το επίθετο κατσός που σημαίνει «ζαρωμένος»· πράγματι, κατσάρι είναι το παλιό, το ζαρωμένο παπούτσι.

Στη Φόνισσα του Παπαδιαμάντη, η Φραγκογιαννού καταδιωκόμενη για να σκαρφαλώσει στον βράχο «επέταξε, με λάκτισμα των ποδών προς τα οπίσω, τας φθαρμένας εμβάδας, "τα παλιοκατσάρια της"». Στην Αντιποίηση αρχής του Αλ. Κοτζιά, «πηλαλάει με τα κατσάρια η συμπεθέρα μέσα στο σκοτάδι». Βέβαια, συνήθως τα κατσάρια τα φοράει κανείς μέσα στο σπίτι· σε μια αφήγηση που βρήκα στο Διαδίκτυο, όταν η Τζένη Καρέζη πήγε πρωινή επίσκεψη στον Μάνο Χατζιδάκι, άκουσε από μέσα κάτι «κατσάρια να σούρονται».

Τα κατσάρια είναι δηλαδή το κατεξοχήν πρόχειρο υπόδημα· τα λεξικά δίνουν και μια δεύτερη σημασία, ότι κατσάρι σημαίνει την ατημέλητη, βρόμικη και αθυρόστομη γυναίκα· πως δεν την έχω συναντήσει.