Τι είναι η Χολέντρα;

Πρόκειται για μια λέξη με δυο τύπους, χολέντρα και κολέθρα, που η γενική της σημασία είναι «αυλάκι». Χολέντρα ή χολέτρα είναι η υδρορροή που μεταφέρει το βρόχινο νερό από το δώμα και λέγεται στη Ρόδο, στην Κάρπαθο και σε άλλα Δωδεκάνησα· η χτιστή χολέντρα θεωρείται χαρακτηριστικό στοιχείο της ροδιακής λαϊκής αρχιτεκτονικής. Ετυμολογείται από το αρψαίο χολέδρα, που σήμαινε επίσης την υδρορροή και που έχει σκοτεινή ετυμολογία - δεν αποκλείεται πάντως να συνδέεται με τη χολέρα. Στην Κύπρο τη γράφουν «χωλέτρα».

Ο άλλος τύπος, η κολέθρα ή κουλέθρα, ακούγεται σίγουρα στη Λέσβο, ίσως και αλλού. Είναι το αυλάκι του αλευρόμυλου, μέσα στο οποίο ρίχνεται το στάρι που θα αλεστεί. Έγραψε ο Μυριβήλης στη Ζωή εν τάφω: «Έτσι ξαναπέφτουμε πάλι στην κουλέθρα του μοιραίου μύλου. Ήμασταν καμπόσα αθρώπινα σταροκούκουτσα, που ξέφυγαν λέγες μέρες απ’ τη φριχτή μυλόπετρα, ξεχασμένα στις χαραμίδες. Και να που μας σύναξε ο μυλωνάς με τη σκούπα του και μας ξανάριξε στ’ άβαθνο χάος της κόκκινης κουλέθρας του πολέμου».

Χολέτρα όμως λέγεται και ο πρόσφατος δίσκος των Trendy Hooliguns [sic], διότι, όπως φαίνεται, στο καρπάθικο ιδίωμα χολέτρα λέγεται ο μεθυσμένος· διόλου περίεργο, αν σκεφτούμε φράσεις όπως «το νερό έτρεχε χολέτρα», όπου η χολέτρα χρησιμοποιείται σαν ένδειξη μεγάλης ποσότητας υγρού - ή ποτού.