Τι είναι η Χάψη;

Η χάψη, ή το χάψι, δεν έχει σχέση με τη χαψιά, είναι η φυλακή. Δάνειο από τα τουρκικά (hapsi). Η λέξη είχε θεσμική αξία στην τουρκοκρατία και από κεκτημένη ταχύτητα χρησιμοποιήθηκε και στο νεαρό ελληνικό κράτος. Ο Μακρυγιάννης παραπονιέται ότι «λίγον φταίξιμο να κάμει ο αγωνιστής, χάψη άλλος επί ζωγής, άλλος κόψιμον με την τζελατίνα. Όλο τέτοιες καλοσύνες έχομεν. Γιόμωσαν οι χάψες του κράτους».

Φυσικά οι χάψες αυτές πολύ γρήγορα έγιναν φυλακές, αλλά η λέξη συνέχισε να ακούγεται, ας πούμε στον Καραγκιόζη, όπου ο Βεληγκέκας έχει μόνιμη επωδό «πω για να το πιάνω, να το κλείνω στη χάψη». Ο σμυρνιός ποιητής Μιχάλης Αργυρόπουλος, νομοταγής πολίτης κατά τα άλλα, απειλεί στην Κερατοχωρίτισσα ότι τον αντεραστή του: «Θα σου τον στείλω σηκωτό, κι ας λιώσω μες στη χάψη / πριν να με θάψουν μέσα κει, θα σου τον έχουν θάψει».

Η χάψη ακούγεται ακόμα, έστω και ως χαριτολόγημα. Όμως έχει κερδίσει έτσι κι αλλιώς μια γωνίτσα αθανασίας χάρη στο εξαίσιο τραγούδι Σεβάχ ο Θαλασσινός του Λοΐζου και τους στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου: «Κι εκεί στου μακελειού την άψη / δαγκώνω τα σκοινιά τα λύνω / Και μα τον Άγιο Κωνσταντίνο / όλους τους ρίχνω μες στη χάψη».