Τι είναι το Χωρύγι;

Χωρύγι είναι ο ασβέστης. Η λέξη ακούγεται κυρίως στην Πελοπόννησο, αλλά όχι μόνο. Θα τη βρείτε γραμμένη και «χορήγι», όπως γραφόταν παλιότερα. Ωστόσο, σήμερα γίνεται αποδεκτή η ετυμολογία που πρότεινε ο Β. Φάβης, από το αμάρτυρο εγχώρύγιον < έγχωρος + ορύσσω. Υπάρχει και χωριό Χωρύγι, στον νομό Κιλκίς, που μετονομάστηκε έτσι το 1926· όχι τυχαία, αφού η παλιά ονομασία του ήταν Κιρίτζ/Κερέτζ (ασβέστης στα τούρκικα).

Στο Χρονικό του Μορέως υπάρχει ο στίχος «με πύργους και καλά τειχέα, όλα με το χορήγι». Τον ίδιο στίχο τον μεταπλάθει ο Παλαμάς στη Φλογέρα του βασιλιά: «Κι από τη Λακεδαιμονιά, τη φουμισμένη ακόμα / πο’χει τους πύργους, τα καλά τειχιά με το χορήγι».

Και μια οικογενειακή διήγηση: όταν στις αρχές του 20ού αιώνα ήρθε η οικογένεια του παππού μου από τη Μάνη στον Πειραιά, ρώτησε η δασκάλα στην τάξη τι σημαίνει η λέξη χωρικοί. Στο χωριό, δεν ήξεραν τη λέξη χωρικός, ήξεραν όμως το χωρύκι, όπως λέγεται σε μερικά μέρη της Μάνης το χωρύγι. Οπότε, ο θείος μου ο Μιχάλης, αδελφός του παππού μου, σήκωσε το χέρι και απάντησε ευθαρσώς: «Χωρικοί είναι αυτοί που φτιάχνουν το χωράκι»!