Τι είναι το Γιαγκίνι;

Γιαγκίνι είναι η φωτιά, η πυρκαγιά· και μεταφορικά το ερωτικό πάθος. Δάνειο από τα τουρκικά yangin, η λέξη λείπει από τα νεότερα λεξικά αν και ίσως θα έπρεπε να υπάρχει για ιστορικούς λόγους.

Οι πυρκαγιές ήταν συχνότατο φαινόμενο στις παλιές πολιτείες με τα ξύλινα σπίτια, αλλά το αρχετυπικό γιαγκίνι είναι βέβαια ή πυρκαγιά της Σμύρνης το 1922 - το λέει άλλωστε και το τραγούδι: «Σαν της Σμύρνης το γιαγκίνι, στο ντουνιά δεν έχει γίνει». Το τραγούδι αυτό, που έχει ενσωματώσει και δίστιχα που είχαν γραφτεί για παλιότερες πυρκαγιές, έχει γνωρίσει πολλές επανακτελέσεις, αν και δεν έγινε αμέσως σουξέ επειδή θύμιζε οικεία κακά.

Άλλα ρεμπέτικα χρησιμοποιούν τη λέξη μεταφορικά, ενώ σε υπερθετικό βαθμό έχουμε το καραγιαγκίνι στο Ερηνάκι του Τούντα. Όμως κι ο Παλαμάς έχει γράψει ότι «μου τρώει γιαγκίνι την καρδιά και το κορμί μαράζι». Πιο παλιά, κάποιος ερωτευμένος φλεγόταν από το πάθος: «Ινσάφι κάμε άπονη, μετέβαλε πια ήθος / διες τι γιαγκίνι άναψες στο άθλιον μου στήθος». Αργότερα, άναψε ο ίδιος απελευθερωτική φωτιά: ήταν ο Ρήγας Βελεστινλής.