Τι είναι Bank for International Settlements (BIS);

Bank for International Settlements (BIS) σημαίνει «Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών».

Ιδρύθηκε τη 17.5.1930 με έδρα τη Βασιλεία της Ελβετίας, διαθέτει δύο γραφεία αντιπροσωπείας, το ένα για την Ασία και τον Ειρηνικό στο Χονγκ-Κονγκ της Κίνας (Hong Kong Special Administrative Region, SAR) και το άλλο για την Αμερική στην Πόλη του Μεξικού και απασχολεί 550 υπαλλήλους από 50 χώρες.

● Σύμφωνα με το άρθρο 3 του αρχικού της Καταστατικού επιδιώκει τη συνεργασία μεταξύ των κεντρικών τραπεζών και την παροχή διευκολύνσεων για διεθνείς χρηματοδοτικές πράξεις. Σήμερα, η BIS ασκεί τις εξής δραστηριότητες:

1) Παρέχει χρηματοοικονομικές υπηρεσίες στις κεντρικές τράπεζες και κύρια συνδράμει αυτές στη διαχείριση των συναλλαγματικών τους αποθεμάτων σε συνάλλαγμα και χρυσό. Περίπου 130 κεντρικές τράπεζες και διεθνή χρηματοοικονομικά ιδρύματα από όλο τον κόσμο έχουν καταθέσεις στη BIS. Στις 31.3.1999 οι τοποθετήσεις ανήρχοντο σε 112 δισεκ. δολάρια ΗΠΑ, δηλαδή στο 7% των παγκόσμιων συναλλαγματικών διαθεσίμων, στις 31.3.2004 το ποσό αυτό είχε ανέλθει στα 177,5 δισεκ. δολάρια ΗΠΑ ενώ το 2008 οι καταθέσεις στη BIS ανέρχονταν σε 236 δισεκατομμύρια SDR (περίπου 388 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ) που αντιπροσωπεύουν το 6% των παγκόσμιων συναλλαγματικών διαθεσίμων. Τα τελευταία χρόνια η BIS παρουσίασε νέα καταθετικά προϊόντα για να καταστήσει περισσότερο αποτελεσματική τη διαχείριση της ρευστότητας των κεντρικών τραπεζών και των πολυεθνικών χρηματοδοτικών ιδρυμάτων. Έχουν λήξη πάνω από ένα χρόνο (MITBIS, Medium Term Instruments) ενώ πολύ διαδεδομένα είναι τα βραχυπρόθεσμα χρεόγραφα σταθερού εισοδήματος αυτής (FIXBIS, Fixed-Rate Investment Instruments). Επιπρόσθετα, η BIS παρέχει πιστωτικές διευκολύνσεις συνήθως με τη μορφή εξασφαλισμένων δανείων έναντι χρυσού και άλλων εγγυήσεων όπως καταθέσεων σε συνάλλαγμα. Παρέχει χρηματοοικονομική στήριξη σε κράτη που αντιμετωπίζουν μεγάλα συγκυριακά προβλήματα σε συνεργασία με τη Διεθνή Τράπεζα, το ΔΝΤ και κεντρικές τράπεζες. Γνωστή είναι η πιστωτική διευκόλυνση των 13,28 δισ. δολαρίων προς τη Βραζιλία μετά την κρίση του 1998.

2) Προωθεί τη διεθνή χρηματοοικονομική σταθερότητα. Αποτελεί την έδρα των διασκέψεων. της ομάδας των 10 πιο αναπτυγμένων βιομηχανικών κρατών (G10), φιλοξένησε την Επιτροπή των Διοικητών των κεντρικών τραπεζών της ΕOΚ (1964-1993) και την Επιτροπή των διατραπεζικών συστημάτων καθαρού διακανονισμού ενώ φιλοξενεί, μεταξύ άλλων, την Επιτροπή εμπειρογνωμόνων για το χρυσό και τα συναλλαγματικά διαθέσιμα, την Επιτροπή για τα συστήματα πληρωμών και διακανονισμών (CPSS), την Επιτροπή για το Παγκόσμιο Χρηματοοικονομικό Σύστημα (Committee on the Global Financial System) στα πλαίσια του G10 και από τον Ιανουάριο του 1998 τη Διεθνή Ένωση Εποπτών Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων (IAIS) ενώ από το 1999 λειτουργεί το Ίδρυμα για τη Χρηματοπιστωτική Σταθερότητα (Financial Stability Institute, FSI, βλέπετε λέξη). Στις συσκέψεις της Διαρκούς Επιτροπής των Διοικητών των κεντρικών τραπεζών του G10 και των ανωτέρω Επιτροπών και Ενώσεων προσφέρει γραμματειακή και τεχνική υποστήριξη. Στόχος των προσπαθειών αυτών είναι η συμβολή στην παγκόσμια νομισματική και χρηματοπιστωτική σταθερότητα και την ομαλή λειτουργία των διασυνοριακών συστημάτων πληρωμών.

3) Αποτελεί κέντρο έρευνας και θέσπισης κανόνων για την εποπτεία του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Το 1974 οι Διοικητές του G10 ίδρυσαν τη γνωστή Επιτροπή της Βασιλείας για την Τραπεζική Εποπτεία (Basel Committee on Banking Supervision) τη γραμματειακή υποστήριξη της οποίας ανέλαβε η BIS. Η Επιτροπή αυτή: α) αποτελεί ένα διεθνές βήμα συζήτησης για ειδικά προβλήματα εποπτείας, β) συντονίζει τις εθνικές εποπτικές αρχές για τον έλεγχο των πολυεθνικών τραπεζικών ομίλων, γ) θέτει εποπτικούς κανόνες κύρια για το δείκτη φερεγγυότητας όπως η σχετική συμφωνία του 1988 που πρόκειται να αντικατασταθεί από το 2007με τη Basel II και επιδιώκει τη διεθνή σύγκλιση στο θέμα της επάρκειας των ιδίων κεφαλαίων.

4) Είναι κέντρο νομισματικής και οικονομικής έρευνας. Συγκεντρώνει και δημοσιεύει στοιχεία για τις εξελίξεις στις διεθνείς χρηματοδοτικές αγορές και τηρεί μία βάση οικονομικών δεδομένων στην οποία έχουν πρόσβαση οι συμμετέχουσες κεντρικές τράπεζες.

● Το μετοχικό κεφάλαιο της BIS ανερχόταν σε 1,5 δισεκ. χρυσά γαλλικά φράγκα (1 χρυσό φράγκο = 1,94 δολάρια ΗΠΑ) κατανεμημένο σε 600.000 μετοχές εκ των οποίων 86% ανήκαν σε κεντρικές τράπεζες και 14% σε ιδιώτες. Την 8.1.2001 έκτακτη Γενική Συνέλευση της BIS αποφάσισε να περιορίσει το δικαίωμα κατοχής μετοχών μόνο σε κεντρικές τράπεζες και την εξαγορά των μετοχών που κατείχαν ιδιώτες έναντι 16.000 ελβετικών φράγκων ανά μετοχή. Τρεις ιδιώτες μέτοχοι προσέφυγαν στο Διαιτητικό Δικαστήριο της Χάγης. Με την τελική του απόφαση το ανωτέρω δικαστήριο αύξησε την αξία κάθε εξαγοραζόμενης μετοχής κατά 7.977,56 ελβετικά φράγκα και επιδίκασε την καταβολή τόκου 5% επί του προσθέτου αυτού ποσού για την περίοδο από 8.1.2001 μέχρι 19.3.2003, δηλαδή 1.075,34 ανά μετοχή. Την 10 Μαρτίου 2003 έκτακτη Γενική Συνέλευση της Τράπεζας αποφάσισε τη μετατροπή του μετοχικού κεφαλαίου από χρυσά γαλλικά φράγκα σε ειδικά τραβηκτικά δικαιώματα (SDR, Special Drawing Rights). Το 2008, το μετοχικό κεφάλαιο ανερχόταν σε 683.9 εκατομ. SDR και το καταστατικό αποθεματικό σε 9.967,3,5 εκατομ. SDR.

● Το 2009, 55 κεντρικές τράπεζες και νομισματικές αρχές (συν την ΕΚΤ) από τις κάτωθι χώρες είχαν δικαίωμα ψήφου στη Γενική Συνέλευση (Αλγερία, Αργεντινή, Αυστραλία, Αυστρία, Βέλγιο, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Βουλγαρία, Βραζιλία, Γαλλία, Γερμανία, Δανία, Ελβετία, Ελλάδα, Εσθονία, Ηνωμένο Βασίλειο, ΗΠΑ, Ιαπωνία, Ινδία, Ινδονησία, Ιρλανδία, Ισλανδία, Ισπανία, Ισραήλ, Ιταλία, Καναδάς, Κάτω Χώρες, Κίνα, Κροατία, Λετονία, Λιθουανία, Μαλαισία, Μεξικό, Νέα Ζηλανδία, Νορβηγία, Νότιος Αφρική, Νότιος Κορέα, Ουγγαρία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Ρωσία, Σαουδική Αραβία, Σιγκαπούρη, Σλοβακία, Σλοβενία, Σουηδία, Ταϊλάνδη, Τουρκία, Τσεχία, Φάϊρομ, Φιλιππίνες, Φινλανδία, Χιλή, Χονγκ-Κονγκ SAR και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα).

● Τη διοίκηση της BIS ασκεί το Συμβούλιο των Διευθυντών που αποτελείται από τους Διοικητές των κεντρικών τραπεζών του Βελγίου, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου ex officio. Έκαστος των ανωτέρω Διοικητών διορίζει ένα άλλο μέλος από τη χώρα του ενώ όχι περισσότερα από 9 άλλα μέλη εκλέγονται μεταξύ Διοικητών άλλων κεντρικών τραπεζών. Το Συμβούλιο των Διευθυντών ορίζει τον Πρόεδρο και τον Γενικό Διευθυντή.